De laatste maand heb ik aan een dubbelportret gewerkt van een stel dat ons zeer dierbaar is. Het is altijd leuk om een portret te schilderen van iemand die je dierbaar is maar het maakt het ook een beetje moeilijker. Zeker in dit geval waarbij ik een aantal goed lijkende foto’s via What’s App kreeg en met de uitvergroting daarvan moest werken. Een aantal foto’s heb ik gebruikt om de portretten te vervolmaken. Een foto voor de uitdrukking op het gezicht was met de beide dierbaren overlegd, maar dan nog een foto voor de lichtval en schaduwzijde, een foto voor de details rond de ogen, neus en mond, een foto voor de houding van het hoofd en dan nog zorgen dat de verhoudingen kloppen. Het was weer een mooie uitdaging en ik ben er de laatste dagen voordat we het gingen brengen tot in de late uurtjes mee doorgegaan.

Het resultaat was een vrolijk en kleurrijk dubbelportret van twee mensen die het leven, met al haar uitdagingen, open en vol van ‘joie de vivre’ tegemoet gaan. En dan komt de overdracht. Ik had het schilderij alvast van een lijst voorzien, want dat geeft het geheel toch meer uitstraling. Het werd vernist en klaar om opgehangen te worden in cadeaupapier overhandigd. En dan komt het belangrijkste van alles. Hoe wordt het ontvangen? Met mijn fotocamera in de aanslag om het eerste moment vast te leggen dat ze zichzelf geportretteerd zien had ik tegenover hen plaatsgenomen. Dit is altijd een spannend moment want zelfs al zijn ze erg blij met hun portret en de aandacht die het kreeg doordat er weken aan gewerkt werd, ze moeten zichzelf er wel echt in herkennen.

Allereerst kan ik een portret pas overhandigen wanneer ikzelf vind dat het echt lijkt en als dat niet het geval is dan is het nog niet klaar. Een beetje tijdsdruk werkt wel, is gebleken bij het portret dat ik van Annechien Steenhuizen maakte in drie middagen, maar het kan ook averechts werken. In dat geval heb ik gewoon meer tijd nodig. Er zijn momenten geweest waarin ik overwogen heb om het maar helemaal opnieuw te maken. Heel gek dan eigenlijk dat door er gewoon aan door te werken en het steeds verfijnder en gedetailleerder te maken het toch weer lukt om die herkenning te vinden. Gewoon rustig blijven doorgaan en af en toe afstand ervan nemen helpt me om deze precieze klus tot een goed einde te brengen.

Tijdens dit inspannende proces gebeuren er soms bijzondere dingetjes. Zo had ik bij dit eerste dubbelportret een heel grappige gewaarwording. Terwijl ik me concentreerde op het ene portret leek het soms alsof ik vanuit mijn ooghoek zag dat het andere portret me een knipoog gaf. Ik heb dit meerder keren gemeend te zien, zowel van de een als van de ander. Ook kreeg ik op een bepaald moment het gevoel alsof ik weer in mijn puberteit terug was en verliefd. De ene dag leek het portret maar niet in de buurt te komen van gelijkenis, wat ik er ook aan tijd en aandacht aan besteedde, het leek mijn verliefdheid niet te willen beantwoorden. Heel frustrerend was dat. Het voelde net alsof het portret mij niet zag staan, al mijn inspanningen gewoon negeerde om mij de dag daarna ineens gul en overvloedig te belonen met details die wel goed leken. Mijn hoop op een beantwoorde liefde groeide.

En dan, wanneer de geportretteerden het ook zichtbaar blij in ontvangst nemen, zichzelf naast herkenning ook voordelig uit vinden komen op het doek, enthousiast een woordje voor je gaan doen bij hun vrienden en kennissen ja dan pas ben ikzelf ook tevreden met het resultaat. En het mag er best wezen, toch? Vind je niet?